Joan Crawford

Joan Crawford, właśc. Lucille Fay LeSueur (ur. 23 marca 1904[a] w San Antonio, zm. 10 maja 1977 w Nowym Jorku) – amerykańska aktorka kinowa i telewizyjna, tancerka oraz dyrektor wykonawczy. W 1999 r. American Film Institute umieścił ją na dziesiątym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów (The 50 Greatest American Screen Legends)[b]. Karierę zaczynała jako tancerka rewiowa na Broadwayu. W 1925 r. podpisała kontrakt z MGM i wkrótce została symbolem filmów o flapper. W latach 30. zasłynęła z ról kobiet, które ciężką pracą zdobywają sukces i miłość. U schyłku tej dekady jednak jej filmy przestały przynosić wysokie zyski. W połowie lat 40. aktorka powróciła do wysokiej formy, a w 1945 r. została laureatką Oscara za najlepszą pierwszoplanową rolę kobiecą w Mildred Pierce. Była jeszcze dwukrotnie nominowana do tej nagrody za filmy noir Opętana i Sudden Fear. Zagrała w ponad 80 filmach, zarówno niemych jak i dźwiękowych, m.in. w Naszych roztańczonych córkach, Ludziach w hotelu, Kobietach, Humoresce, Co się zdarzyło Baby Jane?. Najczęściej występowała u boku Clarka Gable’a (ośmiokrotnie). W połowie lat 70. wycofała się z życia publicznego. Była czterokrotnie zamężna. Adoptowała pięcioro dzieci z czego jedno zostało odebrane przez biologiczną matkę. Crawford wydziedziczyła dwoje dzieci, Christinę i Christophera. Aktorka była bohaterką kontrowersyjnych wspomnień autorstwa jej córki, Christiny, Mommie Dearest, na podstawie których powstał również film z Faye Dunaway. Daty urodzenia aktorki nie potwierdza żaden oficjalny zapis ponieważ Teksas zaczął prowadzić rejestr urodzin dopiero po 1908 r. Spekulowano, że tak naprawdę była starsza o kilka lat, ale sama Crawford zawsze podawała 23 marca 1908 r. jako właściwą i taką też wpisano w nekrologu zamieszczonym w New York Times. Anna Bell Johnson, matka Crawford, miała irlandzko-szwedzkie korzenie a Thomas LeSueur, za którego wyszła w 1902 r., był potomkiem Kanadyjczyków. Joan była najmłodszą z ich dzieci – pierwsze dziecko, córka Daisy zmarła wkrótce po narodzinach, a drugie – syn Hal Hayes najprawdopodobniej przyszedł na świat w 1904 r. Thomas, krótko po narodzinach Lucille, opuścił rodzinę, a matka aktorki zdecydowała się przenieść do Lawton w Oklahomie. Aktorka dorastała w przekonaniu, że jej prawdziwym ojcem był drugi partner matki – Henry Cassin. Biologicznego ojca spotkała tylko raz. Młoda Crawford uważała przybranego ojca za troskliwego i czułego mężczyznę. Zajmował się teatrem, który z czasem zafascynował również ją, podobnie jak taniec. Swoją matkę postrzegała jako wybuchową kobietę, która faworyzowała jedynego syna. Hal nonszalancko traktował siostrę, często sobie z niej szydząc. O tym, że nie była jedyną córką i jej prawdziwym ojcem jest ktoś inny, dowiedziała się właśnie od brata. Najprawdopodobniej w 1916 r. wskutek fałszywych oskarżeń o malwersacje, z których potem został oczyszczony przez sąd, Henry Cassin wraz z bliskimi opuścił Lawton i razem udali się do Kansas City. Tam Lucille uczęszczała do szkoły podstawowej o 3 klasy niższej niż wynikało to z jej wieku ponieważ wcześniej nigdzie się nie uczyła. Być może przez to nie była akceptowana przez rówieśników. Crawford była w szkole z internatem, a że rodziny nie było stać na opłacenie czesnego, musiała wykonywać różne pracy m.in. zmywać i sprzątać w szkole. Ostatecznie związek Anny i Henry’ego rozpadł się, a dzieci wraz z matką z powodu trudnej sytuacji życiowej musiały zamieszkać na zapleczu pralni. W szkole świętej Agnieszki wystąpiła po raz pierwszy na scenie w przedstawieniu baletowym Miesiące roku. Po kilku latach musiała wybrać szkołę średnią i zapisała się do Akademii Rockingham, którą ukończyła w 1923 r. Wkrótce zaczęła pracować w domu towarowym i rozpoczęła edukację w Stephen College w Columbii, do którego po kilku miesiącach przestała uczęszczać. W owym czasie wygrywała konkursy taneczne w nocnych klubach i czekała na swoją szansę, aby zaistnieć w świecie show-biznesu. Dzięki znajomościom z Katherine Emerine, u której występowała jako tancerka w objazdowej rewii, zdecydowała się wyruszyć do Chicago i tam pracowała jako tancerka, z gażą 25 dolarów tygodniowo. Przebywała w Oklahoma City i Detroit. Właśnie tam została zauważona przez producenta J.J. Schuberta, który zaproponował jej udział w nowym projekcie Innocent Eyes, który miał premierę w marcu 1924 r. w Winter Garden Theatre w Nowym Jorku. Wkrótce otrzymała podwyżkę i zarabiała 35 dolarów tygodniowo. Udane występy spowodowały, że Harry Rapf, producent z MGM, zaprosił ją na zdjęcia próbne[c]. Boże Narodzenie spędziła w Kansas City z rodziną. Wówczas otrzymała telegram z informacją o propozycji 5-letniego kontraktu od wytwórni, z gwarancją zarobku 75 dolarów tygodniowo. Dnia 3 stycznia 1925 r. dotarła do Los Angeles i została zakwaterowana w Hotelu Washington. Dzięki pomocy gwiazdora kina niemego Williama Hainesa aktorka względnie szybko odnalazła się w nowym otoczeniu. W 1925 r. zagrała w sześciu filmach, ale w większości przypadków nie była wymieniana w napisach. W Lady of Night była dublerką Normy Shearer, w The Only Thing Jacka Conwaya była damą dworu, statystowała w The Circle i Wesołej wdówce, a bardziej znaczącą rolą była Bobby w Rewii piękności. Wkrótce szef reklamy MGM stwierdził, że aktorka musi mieć zmienione nazwisko ponieważ LeSueur brzmi zbyt teatralnie, pasuje do królowej burleski, a ponadto mało kto wiedział jak poprawie wypowiedzieć nazwisko przez co LeSueur kojarzyło się ze słowem sewer (ściek po ang.). W wyniku konkursu przeprowadzonego w czasopiśmie filmowym Lucille LeSueur stała się Joan Crawford. W 1926 r. Crawford w plebiscycie WAMPAS Baby Stars znalazła się na liście najbardziej perspektywicznych gwiazd filmowych. Pierwszym istotniejszym filmem w karierze aktorki był występ Demonie cyrku, a jej grę docenił m.in. The New York World. Występ w Naszych roztańczonych córkach potwierdził formę aktorki. Decydenci MGM uznali, że Crawford jest gotowa na współpracę z największymi męskimi gwiazdami kina niemego: Johnem Gilbertem, Ramonem Navarro. Wraz z nastaniem ery filmu dźwiękowego wielu aktorów stanęło przed zupełnie nowym wyzwaniem. Część z nich odmawiała gry w filmie dźwiękowym ze względu na np. akcent lub dykcję. Zresztą studio MGM długo zwlekało z przejściem na produkcję filmów nowego typu. Crawford wraz z innymi gwiazdami MGM wzięła udział w jednym z pierwszych musicali Hollywood Revue gdzie zaśpiewała piosenkę „Got a Feeling for You”. Aktorka na potrzeby filmu brała lekcje śpiewu. Drzwi do wielkiej kariery na dobre otworzył jej występ w Naszych roztańczonych córkach, który New York Mirror ocenił jako „najlepszą robotę w jej karierze”. W Untamed wystąpiła u boku Roberta Montgomery'ego, a krytycy uznali głos Crawford za „uwodzicielski” aczkolwiek całokształt roli spotkał się z mieszanymi ocenami. Aktorka stała się obok Clary Bow symbolem filmów o flapper, a więc o niezależnych, wyemancypowanych i odważnych kobietach. Jej image utrwaliły kolejne dwa 2 filmy z tej serii: Our Modern Maidens i Our Blushing Brides.